آخر ماجراجویی در رفتینگ
در رفتینگ شما سوار قایق‌های مخصوص شده ضمن لذت بردن از هیجان رویارویی با امواج رودخانه، از میان کوه‌ها، دشت‌ها، مزارع، روستا‌ها و... گذر کرده و به تماشای مناظری می‌نشینید که با هیچ وسیله دیگری میسر نخواهد بود.
رفتینگ فعالیتی مهیج، ماجراجویانه، تفریحی و ورزشی است و در طبیعتی بکر انجام می‌شود. برای انجام این ورزش نیازی به ورزشکار بودن یا مهارت داشتن شما نیست و هرشخصی که دوستدار هیجان است، می‌تواند با شرکت در تورهای روزانه آن و با اتکا به مهارت راهنما این کار را تجربه کند.
تاریخچه رفتینگ در جهان به قدمت طول تاریخ است؛ از زمانی که بشر به ضرورت سفرهای کوتاه روی آب پی‌برد، متوجه شد به وسیله‌ای نیاز دارد که بتواند او را روی آب شناور کرده و از نقطه‌ای به سوی دیگر ببرد. کلمه رفت در لغت به معنای قایق‌های چوبی است که با کنار هم قرار دادن تعدادی الوار و بستن آنها به هم ساخته می‌شود. بومیان آمریکایی اولین ابداع‌کننده ثبت شده قایق‌های رفت در جهان هستند و هنوز هم مسابقات سنتی آنها در آمریکای جنوبی برگزار می‌شود.
قایق‌های رفتینگ در ابتدا فقط برای جابه‌جایی افراد و حمل کالاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت، ولی از سال 1980، این قایق‌ها مصارف توریستی ـ تفریحی هم پیدا کرد. در مبحث ساخت قایق‌های رفتینگ، بتدریج تفکراتی درخصوص اصلاح فرم و جنس کلک‌های چوبی اولیه صورت گرفت. در اوایل سال 1840 یک آمریکایی به‌نام جان فرمونت، از تیوب اتومبیل برای ساخت قایق رفتینگ استفاده کرد و برای بالا بردن مقاومت آن در برابر سنگ‌های رودخانه و پاره شدن، آن را با پارچه برزنتی محصور کرد. بعد از آن اوایل قرن بیستم قایق‌های رفتینگ بادی با روکش PVC به شکل کنونی برای مصارف توریستی مورد استفاده قرار گرفت و به دنبال جذابیت‌های ورزشی و اقتصادی آن، شرکت‌های خصوصی با حضور پررنگ‌تر خود نقش مهمی در تقویت برنامه‌های رفتینگ و سفرهای رودخانه‌ای ایفا کرده و تورهای هیجان‌انگیز در آب‌های خروشان را راه‌اندازی کردند. امروزه در مبحث گردشگری، رفتینگ به‌عنوان یکی از شاخه‌های پرطرفدار صنعت توریسم به حساب می‌آید و به دلیل هیجان و نشاط آمیخته با این نوع برنامه‌ها، هر روز به تعداد علاقه‌مندان این رشته مفرح افزوده می‌شود.
رفتینگ به‌عنوان یک رشته ورزشی پرطرفدار از سال 1972 وارد بازی‌های المپیک مونیخ و به‌دنبال آن المپیک 1992 بارسلون و 1996 آتلانتا شد. مسابقات جهانی و بین‌المللی رفتینگ در کشورهای مختلف از سال 1998 تحت نظارت فدراسیون جهانی رفتینگ IRF برگزار می‌شود. این مسابقات در چهار ماده: سرعت Sprint، ماراتن Down River، اسلالوم Slalom و موازی Head to Head، در رودخانههای مختلف و با درجات خروشانی مختلف برگزار می‌شود.
رفتینگ در ایران
رفتینگ در ایران ورزش و فعالیتی نوپا و جدید است. از سال 1383 با مطالعاتی که صورت پذیرفت و وجود زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی و همچنین جغرافیای مناسب شهر اصفهان و رودخانه زاینده‌رود و ارمند، تورهای یک و چند‌روزه قایقرانی در آب‌های خروشان (Rafting) راه‌اندازی شد و در ادامه مسیرهای امن مناسبی در رودخانههای ارمند، کارون، سزار و زاینده‌رود شناسایی شد.
توضیحات بیشتر از زبان پیام اصلانی آمده است؛ کسی که هشت سال پیش اولین قایق رفتینگ را وارد ایران کرد: «جذابیت‌های توریستی این رشته ورزشی باعث شد در سال 83 با هزینه‌ای بالغ بر دو میلیون تومان قایق رفتینگ را خریداری و برای نخستین بار به ایران بیاورم. من که خود سال‌ها در تیم‌های شنا و واترپلو عضویت داشتم با همراهی برخی دوستان که آنها هم شناگر بودند با استفاده از شیوه آزمون و خطا در رودخانه زاینده‌رود فعالیت کردیم و پس از آن در ارمندرود به فعالیت خود ادامه دادیم. اولین مربی بین‌المللی رفتینگ که یک فرانسوی بود در سال 85 به ایران آمد. سیر سعودی رفتینگ در ایران و البته وجود رودخانههای خروشان باعث شد جمعیت علاقه‌مند به رفتینگ در کشورمان رو به افزایش بگذارد و تورهای مسافرتی همه ساله هزار نفر را برای رفتینگ به رودخانههای مختلف کشور ببرند.»
تاسیس کمیته رفتینگ و ثبت قوانین و اصول برگزاری تورهای رفتینگ برای عموم باعث شده است ورزش رفتینگ به جایگاه ثابتی بین ورزش‌ها، فعالیت‌ها و سفرهای ماجراجویانه برسد. اصلانی که خود رئیس کمیته رفتینگ فدراسیون قایقرانی نیز هست، می‌افزاید: «در این مدت کلاس‌های آموزشی بسیاری برگزار شد که شاید معتبرترین آنها همین اواخر با حضور یکی از بهترین مربیان رفتینگ دنیا که خود رئیس کمیته آموزش فدراسیون جهانی رفتینگ نیز هست در ایران برگزار شد.»
با این حال جنبه گردشگری این رشته هنوز به جنبه ورزشی آن می‌چربد و تعداد علاقه‌مندانی که می‌خواهند خانوادگی یا به همراه دوستان خود رفتینگ را تجربه کنند، بیشتر است.
گردشگری که می‌خواهد در تورهای رفتینگ شرکت کند، احتیاج مبرم به مهارت خاصی ندارد. ترس نداشتن از آب و آشنایی با تکنیک‌های ابتدایی پارو زدن، مهم‌ترین ویژگی‌ای است که باید برای بردن گردشگر به داخل آب آن را بررسی کرد؛ اما داشتن مهارت برای راهنمای رفتینگ و تور بسیار مهم است.
رودخانه‌ها نیز سطح‌بندی خاص خودشان را دارند و گردشگران بنا به تمایل و قدرتی که دارند، می‌توانند در هر‌کدام از این سطح‌ها قایقرانی کنند. رودخانههای درجه‌های یک تا 3، رودخانههای خطرناکی نیست، اما قایقرانی در رودخانههای درجه‌های 4 و 5 خطرناک است و برای ورود گردشگر نامناسب. رودخانههای با سطح 6 هم به رودخانههای مرگ مشهورند که در ایران رودخانه آب‌ملخ مشهورترین آنهاست.
رضا پورعالی / گروه ورزش
