هولیگانیسم در بازار کتاب‌های ورزشی
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، هولیگانیسم پدیده شوم چند دهه اخیر فوتبال جهان بوده که تاکنون باعث مرگ و میرهای زیادی در ورزشگاه‌ها و حتی خیابانهای اطراف ورزشگاه‌ها شده و بسیاری از راه‌کارهای پلیس درباره کنترل آن بی‌نتیجه مانده و تنها توانسته است ضریب افزایش آنرا کاهش دهد.
در این زمینه به‌تازگی کتابی الکترونیکی در صفحه مجازی منتشر شده به‌نام هولیگانس که نتایج تحقیق و تفحص دو کارشناس اروپایی در این مورد است.
نیک لووس و اندی نیکلاس این کتاب را با حجمی 596 صفحه‌ای به قیمت 99/4 پوند به صورت الکترونیکی منتشر کرده‌اند. «هولیگانیسم» طی سه هفته‌ای که از انتشار آن گذشته است با استقبال زیادی از سوی خوانندگان اروپایی و حتی آمریکای جنوبی و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی روبه‌رو شده‌است.
این دو نویسنده، طی تحقیقی چندین ساله به این نتیجه رسیده که پدیده‌ای به‌نام هولیگانیسم طی چهار دهه اخیر در فوتبال بریتانیا رشد کرده و تنها مربوط به شهرهای بزرگی همانند لندن، لیورپول، منچستر، لیدز و یا بیرمنگام و ساوت همپتون نیست بلکه در کوچک‌ترین شهرهای بریتانیا نیز همگان شاهد رشد هولیگانیسم است که در بسیاری از آنان حرکات این افراد به شعارهای نژادپرستی هم کشیده شده و باعث تنفر بازیکنان و مربیان رنگین پوست نیز در بسیاری کشورهای اروپایی و به خصوص ایتالیا، اسپانیا، آلمان و کشورهای بریتانیایی شده‌است.
نویسندگان این کتاب الکترونیکی از هولیگانها به عنوان افرادی تخریب‌گر، اوباش و جامعه ستیز یاد کرده و سوالاتی را درباره چگونگی شکل‌گیری آنان مطرح کرده‌اند.
1ـ چه کسانی هولیگانهای بریتانیا را تشکیل می‌دهند؟
2ـ آنان از کجا آمده و چگونه تشکل می‌یابند؟
3ـ آنان چگونه باعث تخریب شخصیت و اصول و منش بازیکنان می‌شوند؟
این دو نویسنده در این کتاب آورده‌اند که شاید سوالات بسیار بیشتری بتوان درباره آنان مطرح کرد، ولی آنچه مسلم است اینکه این افراد از شخصیت‌های باثباتی برخوردار نیستند و معمولاً دچار نابه‌هنجاری‌های شخصیتی هستند که هیچ قانون و اصولی را رعایت نکرده و پلیس در راه مبارزه با آنان با مشکلات زیادی روبه‌رو ست و با گسترش و ترویج دنیای مجازی در سطح جهان، کار پلیس برای مبارزه با این افراد مشکل‌تر شده، زیرا با هیچ طریقی قابل کنترل نیست و آنان هر لحظه که بخواهند می‌توانند با همدیگر در تماس باشند و قول و قرارهای اوباش‌گرانه خود را بگذارند، زیرا در تحقیقات پلیس از دستگیرشدگان میادین مختلف به واقعیتی غیرقابل تصور رسیده‌اند.
پلیس در بازجویی‌های خود از دستگیرشدگان، دریافته‌است که میان افرادی که در شهر آبردین در اسکاتلند دستگیر شده‌اند با شهر لوتون در انگلیس و یا شهروندان شهر میدلزبرو با هولیگانهای شهر بارنزلی ارتباط وجود داشته و این افراد از قبل هیچ شناختی از یکدیگر نداشته‌اند و از طریق ورود به دنیای مجازی باهم آشنا شده‌اند و در عکس‌های منتشر شده بعد از هر دیدار که به جنجال کشیده شده‌است، بیننده تصور می‌کند که آنان سالهاست با همدیگر آشنا بوده و رفتارشان این واقعیت را نشان می‌دهد.
در انگلیس از این موج به Football hooliganism ـ هولیگانیسم فوتبال ـ تعبیر می‌شود و شاید بتوان آنان را بنیانگذار خشونت و اوباشگری در میادین فوتبال دانست که این شرایط نابه‌هنجار را در فوتبال اروپا ترویج داده و حالا یکی از مشکلات اتحادیه فوتبال اروپا و فدراسیون جهانی فوتبال، کنترل و مبارزه با این پدیده شوم است.
رفتار نابه‌هنجار هولیگانها تنها در میادین فوتبال نیست. قبل و بعد از دیدارهای تنش‌آفرین تبعات خشونت‌های بازی به خیابانهای اطراف ورزشگاه‌ها کشیده شده و از جمله دلائل پایان دادن به رقابتهای فوتبال کشورهای بریتانیایی که سابقه‌ای یکصد ساله داشت، بروز چنین شرایط نابه‌هنجاری در شهرهای لندن، گلاسکو، کاردیف و بلفاست بود که قبل و بعد از بازی، هولیگانها به داخل شهر هجوم آورده و خسارت‌هایی چندین میلیون پوندی برای شهرداری شهرهای میزبان به‌وجود می‌آورند و به همین دلیل دست‌اندرکاران این بازیها رأی به تعطیلی دائمی این مسابقات داده و حالا سالهاست که رقابتهای چهارجانبه فوتبال کشورهای بریتانیایی از ترس درگیری هولیگانها به حال تعلیق درآمده‌است. دیدارهایی که سابقه یکصد ساله داشت و برای تماشای آن هزاران تماشاگر از سراسر جهان راهی کشورهای بریتانیایی می‌شدند تا از نزدیک شاهد جدال‌های سنگین این تورنمنت باشند.
اعمال هولیگانها از دید جامعه‌شناسان، رفتارهای جامعه ستیزانه تلقی می‌شود. این افراد معمولاً قبل و یا پس از بازی با طرفداران تیم حریف درگیر شده و حتی باعث کشته شدن آنان می‌شوند، خشونت هولیگانها ممکن است تحت تأثیر مسائل نژادپرستی هم قرار داشته باشد. هولیگانیسم فوتبالی معمولاً به صورت گروهی رخ می‌دهد و ممکن است در میان آشوبگران افرادی حضور داشته باشند که هوادار هیچ تیمی نبوده و فقط تحت تأثیر نابه‌هنجاری‌های اجتماعی در صف آشوبگران قرار گیرند.
نیک لووس و اندی نیکولاس در کتاب خود به چگونگی پیدایش «هولیگانیسم» یا بدرفتاری، خشونت و اوباشگری پرداخته و آن را پدیده‌ای نوظهور توصیف نکرده و سابقه آنرا به چندین قرن گذشته ارتباط داده‌اند.
نویسندگان در کتاب خود آورده‌اند که در قرون وسطا، ورزش‌هایی همانند فوتبال امروزی برگزار می‌شد، که این بازیها فرصتی بود، برای بروز دشمنی‌های قدیمی و قومی و برخوردهای حاکم در آن بازیها باعث بروز تنش میان بازیکنان و هواداران می‌شد و بعضاً به جنگ میان دو روستا و شهرهای رقیب بدل می‌شد.
نویسندگان این کتاب در ادامه تحقیقات خود آورده‌اند که خشونت در فوتبال اروپا و اوباشگری در آن تنها مربوط به فوتبال انگلیس نبوده و در کشورهایی همانند ایتالیا و اسپانیا سابقه‌ای طولانی دارد، اما دلیل اصلی این ناآرامیها ریشه گرفته از هولیگانیسم امروزی فوتبال بریتانیا بوده و تحقیق‌گران معتقدند که همه آنان نشات گرفته از تماشاگران بریتانیایی است.
تحقیقات نشان می‌دهد که هولیگانیسم که از اوائل دهه 60 هزاره دوم میلادی در میادین فوتبال بریتانیا خود را نشان داد، نزدیک به یک دهه بعد، یعنی از اوایل دهه 70 در دیگر کشورهای اروپایی به نمایش درآمد و محققان بر این باورند که بسیاری از آنان توسط اراذل و اوباش بریتانیایی به این کشورها انتقال یافته است و اوج آن را در فینال جام قهرمانی باشگاههای اروپا در سال 1985 میان تیم‌های یوونتوس ایتالیا و لیورپول انگلیس در ورزشگاه قدیمی «هیسل» شهر بروکسل شاهد بودیم که در نهایت منجر به کشته شدن 39 انسان بی‌گناه در آن میدان و محرومیت نامحدود تیم‌های انگلیسی از شرکت در میادین بین‌المللی شد و چند سال بعد نیز به هنگام دیدار تیم‌های ناتینگهام فارست و لیدز یونایتد در مرحله نیمه‌نهایی جام حذفی باشگاههای انگلیس در ورزشگاه «هیلز برو»ی شهر میدلز بود که باردیگر شاهد این صحنه در جمع تماشاگران تیم‌های انگلیسی بودیم که در آن واقعه هم نزدیک به یکصد انسان بی‌گناه جان خود را از دست دادند.
تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که نابه‌هنجاری‌های اجتماعی، بزهکاری، افزایش غیرمنطقی ساعات کار، تنوع فرهنگی، افزایش جرم و جنایت، زمینه‌ساز چنین شرایطی بوده و ماهیت خشونت‌های مربوط به فوتبال تحت تأثیر عوامل مختلف تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی قرار دارد که برای مثال باید به فرقه‌گرایی در اسکاتلند و ایرلند شمالی، شرایط سیاسی حاکم بر حکومت اسپانیا و نارسایی‌های سیاسی منطقه‌ای در کشور ایتالیا، ادغام دو کشور آلمان غربی و شرقی در همدیگر و معضلات فرهنگی به‌وجود آمده پس از این تلفیق از جمله دلائل بروز خشونت‌های حاکم بر میادین فوتبال محسوب شده که افراد تنها با حضور در میادین فوتبال می‌توانند چنین اعتراض خود را نشان دهند.
سایت اختصاصی اتحادیه فوتبال اروپا، از نابه‌هنجاری‌ها در کشورهای بریتانیایی، ایتالیا، اسپانیا، آلمان، هلند و بلژیک تحت عنوان هولیگانیسم یاد کرده و در ادامه این مطلب آورده‌است که در دانمارک، سبک جدیدی از رفتار غیرخشونت‌آمیز به عنوان رولیگان‌ها ـ اصلاح‌طلب‌ها ـ در حال ترویج است که این حرکت با استقبال خوبی مواجه شده‌است.
به هر حال، پژوهش‌های افراد مختلف و به‌خصوص جامعه‌شناس‌ها نشان از این واقعیت دارد که مصرف الکل بیشترین نقش را در تحریک هواداران ایفا می‌کند و به همین دلیل، پارلمان اروپا در حال بررسی طرحی است که ورود الکل به ورزشگاه‌ها را ممنوع کند. طرحی که از دهها سال قبل در ورزشگاه‌های بریتانیایی، خصوصاً در فوتبال انگلیس و اسکاتلند اعمال شده و به همین دلیل، ضریب رفتار خشونت‌آمیز هولیگانها در این کشور کاهش یافته‌است.
روایت‌های مختلفی از ریشه عبارت هولیگان وجود دارد که می‌گویند، این عنوان برگرفته از نام «پاتریک هولیگان» گانگستر بسیار خشن ایرلندی در دهه‌های گذشته است و روایت دیگر اینکه هولیگان از نام یک دسته شرور به نام «هولی» در محله «ایزلینگتون» در شمال شهر همیشه بارانی لندن گرفته شده و آخرین مورد اینکه این واژه برگرفته از عبارت محلی ایرلندی «هولی» به معنای دسته وحشی و شورشی است.
معمولاً هولیگانها را جوانانی در سنین 18 تا 25 سال تشکیل می‌دهند، ولی رهبری آنان بسیار مخفیانه در دست افرادی مسن‌تر که از 30 تا 45 سال دارند است و معمولاً بیکار و یا دارای مشاغلی کاذب و شغل‌های پست و مشکوک در جامعه هستند. در میان هولیگانها هستند افرادی که به دلایل روحی و رفتاری دچار مشکلات زیادی بوده و به همین خاطر برای جلب توجه دیگران در اجتماع از طریق دست زدن به این رفتار خود را وارد میادین فوتبالی می‌کنند و این نشات گرفته از بیماری جوامع پیشرفته است که شهروندان آنان به این طریق می‌خواهند، نارسایی‌های شخصیتی خود را با اعتراض در میادین ورزشی نشان داده و شرایط را برای همگان چنان که می‌خواهند رقم زده و این واقعیت هولیگانیسم را در جوامع بین‌المللی نشان می‌دهد.
