به گزارش خبرنگار مهر، بازی های پارالمپیک شاید قدمتی به اندازه بازی های المپیک نداشته باشد اما اولین رقابت برای ورزشکاران پارالمپیکی همزمان با اولین دوره المپیک نوین (۱۹۴۸ لندن) برگزار شد و همین مسئله نشان دهنده پیشینه کهنه و طولانی این رویداد بزرگ دارد.

در واقع بازی های پارالمپیک زمانی شکل گرفت که سال ها پیش از آن، فعالیت های ورزشی ویژه افراد نقص عضو انجام می شد و مراکز تخصصی هم برای آنها شکل گرفته بود.

نقش مجروحان جنگی در ورزش جانبازان

بعد از جنگ جهانی دوم فعالیت ورزشی ویژه افراد جانباز و معلول با هدف کمک به تعداد زیادی از جانبازان و غیرنظامیان بود که در زمان جنگ مجروح شده بودند، خیلی گسترش پیدا کرد و خیلی جدی تر مورد توجه قرار گرفت این در حالی بود که پیش از آن و از سال ۱۸۸۸ یک باشگاه ورزشی ویژه افراد ناشنوا در برلین وجود داشت.

چگونگی تبدیل ورزش توانبخشی به ورزش رقابتی

در سال ۱۹۴۴ فردی به نام دکتر «لودویگ گاتمن» به درخواست دولت بریتانیا یک مرکز آسیب های ستون فقرات را در بیمارستان «استوک ماندویل» در بریتانیا افتتاح کرد. این اقدام در بستر زمان موجب شد تا ورزش توانبخشی به ورزش تفریحی و سپس به ورزش رقابتی تبدیل شود.

اولین جرقه در افتتاحیه اولین المپیک

چهار سال بعد از آن یعنی در سال ۱۹۴۸ اولین دوره بازی های المپیک به میزبانی لندن برگزار شد. دکتر «لودویگ گاتمن» در روز افتتاحیه آن دوره بازی ها اولین مسابقه را برای ورزشکاران ویلچری ترتیب داد. این رویداد با حضور ۱۶ سرباز مرد و زن که در جنگ مجروح شده بودند و در تیروکمان برگزار شد و هدف هم ایجاد یک رقابت ورزشی نخبگان برای افراد دارای معلولیت بود که معادل بازی های المپیک باشد.

دکتر «لودویگ گاتمن» آن رقابت ها را با نام «بازی های استوک ماندویل»، نقطه عطفی در تاریخ پارالمپیک نامید. این بازی ها به واقع جایگاهی مشابه یونان در بازی های المپیک در فرهنگ جنبش پارالمپیک دارد.

چهار سال بعد یعنی در سال ۱۹۵۲ در کنار انگلیسی ها، کهنه سربازان هلندی و اسرائیلی هم به جنبش پیوستند و اینگونه بازی های بین المللی «استوک ماندویل» تأسیس شد.

ورزشکاران معلولی که در المپیک شرکت کردند و مدال گرفتند

پیش از ظهور بازی های پارالمپیک، ورزشکاران معلول در بازی های المپیک شرکت می کردند. «جورج آیسر» ژیمناستیک آلمانی-آمریکایی اولین ورزشکاری بود که در سال ۱۹۰۴ این کار را انجام داد در حالیکه او یک پای مصنوعی داشت.

«اولیور هالاسی» واترپلو باز مجارستانی که با مشکل قطع عضو مواجه بود نیز در سه دوره بازی المپیک شرکت داشت. «کارولی تاکاچ» مجارستانی در بازی های المپیک تابستانی ۱۹۴۸ و ۱۹۵۲ در رشته تیراندازی شرکت کرد. او دست راستش قطع شده بود و می توانست با دست چپ شلیک کند. «لیس هارتل» سوارکاری دانمارکی دیگر ورزشکار معلولی بود که قبل از پیدایش پارالمپیک، در المپیک شرکت داشت. او که در سال ۱۹۴۳ به فلج اطفال مبتلا شده بود در بازی های المپیک تابستانی ۱۹۵۲ در رشته درساژ مدال نقره گرفت.

پیدایش بازی های پارالمپیک

بازی های بین المللی «استوک ماندویل» به تدریج و طی کمتر از یک دهه به بازی های پارالمپیک تبدیل شد. اینگونه که اولین دوره بازی های پارالمپیک در سال ۱۹۶۰ به میزبانی ایتالیا و در رم برگزار شد. تاریخ بازی های پارالمپیک اینچنین عنوان می کند که ۴۰۰ ورزشکار از ۲۳ کشور برگزار کننده اولین دوره این بازی ها بودند.

کمیته بین المللی پارالمپیک متولد شد

همزمان با اولین سال برگزاری بازی های پارالمپیک، کارگروهی بین المللی ویژه ورزش معلولان تشکیل شد تا مشکلات ورزش افراد دارای معلولیت را بررسی کند. در سال ۱۹۶۴ سازمان بین المللی ورزش معلولان (ISOD) ایجاد شد که فرصت هایی را برای ورزشکارانی که نمی توانستند به بازی های بین المللی استوک ماندویل شرکت کنند ارائه کند. در ادامه هم سازمان های بین المللی معلول محور مانند انجمن بین المللی ورزش و تفریح فلج مغزی (CPISRA) و فدراسیون بین المللی ورزش های نابینایان (IBSA) در سال های ۱۹۷۸ و ۱۹۸۰ تأسیس شدند.

این چهار سازمان بین المللی در کنار هم «سازمان جهانی ورزش ناتوانان» (ICC) را تاسیس کردند. این اقدام در سال ۱۹۸۲ انجام شد. دو سال بعد هم فعالیت های این سازمان با اضافه شدن کمیته بین المللی ورزش ناشنوایان (CISS) و فدراسیون های بین المللی ورزش برای افراد دارای معلولیت ذهنی (INAS-FID) گسترش پیدا کرد.

سرانجام کمیته بین المللی پارالمپیک به عنوان یک سازمان بین المللی غیرانتفاعی در سال ۱۹۸۹ در دوسلدورف آلمان تأسیس شد تا به عنوان نهاد جهانی حاکم بر جنبش پارالمپیک عمل کند. کلمه «پارالمپیک» از حرف اضافه یونانی «پارا» و کلمه «المپیک» مشتق شده است. معنای آن این است که پارالمپیک بازی های موازی با المپیک است و نشان می دهد که چگونه این دو حرکت در کنار هم وجود دارند.

بازی های پارالمپیک در ۱۷ دوره

تاریخچه بازی های پارالمپیک گویای آن است که این بازی ها به عنوان گردهمایی کوچکی از کهنه سربازان بریتانیایی جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۸ آغاز شد و تا امروز که هفدهمین دوره آن در آستانه آغاز به کار رسمی در پاریس است، هر چهار سال یکبار ادامه داشته است.

بازی های ۲۰۲۴ پاریس دهمین دوره بازی های پارالمپیک به حساب می آید که زیر نظر کمیته بین المللی پارالمپیک (IPC) برگزار می شود. ضمن اینکه از سال ۱۹۸۸ و طبق توافق کمیته بین المللی المپیک (IOC) با برگزارکننده بازی های پارالمپیک (یک سال قبل از تاسیس رسمی IPC)، بازی های المپیک و پارالمپیک به فاصله اندکی از یکدیگر و در یک کشور و شهر برگزار شدند.

توسعه بازی های پارالمپیک

نخستین دوره بازی های پارالمپیک سال ۱۹۶۰ با حضور ۴۰۰ ورزشکار از ۲۳ کشور برگزار شد اما رشد این بازی ها به قدری ادامه داشت که ۴۵۲۰ ورزشکار از ۱۶۳ کشور برگزارکننده بازی های پارالمپیک توکیو بودند. قرار است بازی های پارالمپیک پاریس هم با حضور ۴۴۰۰ ورزشکار از ۱۸۲ کشور برگزار شود.

در مجموع اینکه بازی های پارالمپیک ها برای رفتار برابر با ورزشکاران المپیکی غیر معلول تلاش می کنند اگرچه شکاف مالی زیادی بین ورزشکاران المپیک و پارالمپیک وجود دارد.