نشست نقد و بررسی کتاب دانشنامه ورزش و تمرین دیروز(سه‌شنبه، یازدهم خرداد) در سرای اهل‌قلم خانه کتاب برگزار شد. در این نشست، امیر اشراقی، منتقد کتاب، دانشنامه ورزش و تمرین را اثری دانست که فرهنگ ورود علم به عرصه ورزش کشورمان را باب کرده است.به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در این نشست که با حضور امیر اشراقی(منتقد)، نورعلی خواجوند (یکی از مترجمان کتاب) و سعید سعیدی دبیر نشست برگزار شد، سعیدی اختصاص یک روز از جلسات سرای اهل قلم به نقد کتاب‌های ورزشی و نشست‌هایی از این دست را اتفاق مهمی‌ عنوان کرد که می‌تواند نقش موتور محرک پشت صحنه ورزش کشور را بازی کند.

وی با  اشاره به حضور کاروان‌های ورزشی ایران در آوردگاه‌های جهانی مانند بازی‌های المپیک، اضافه کرد: هنگام رژه تیم‌های ورزشی کشورمان نگاه همه به پرچمدار و ورزشکارانی که بخت مدال به شمار می‌آیند، معطوف می‌شود اما کمتر کسی از حضور کمیته علمی و پژوهشی این کاروان می‌پرسد.

سعیدی سپس به بیان خاطراتش از همراهی کاروان ورشی ایران در بازی‌های آسیایی بوسان پرداخت و گفت: هنگام مسابقه نهایی دسته 66 کیلوگرم کشتی آزاد این بازی‌ها،‌ علیرضا دبیر(قهرمان نامدار و سرشناس ایران و جهان) را قدری غریبانه دیدم که برای رفتن روی تشک برای مسابقه نهایی ایستاده بود، در حالی‌که رقیب کره‌ای وی توسط پنج مربی هدایت می‌شد که به یقین بین آن‌ها روانشناس و آنالیزور هم وجود داشت. همان لحظه به یکی از کشتی‌گیران تیم ایران گفتم که شکست دبیر دور از ذهن نیست و متاسفانه همین اتفاق هم افتاد.

وی با بیان این‌که ناشران ورزشی در ساختار ورزش ایران محلی از اعراب ندارند،‌ افزود: متاسفانه این قشر با دردسرهای فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند. از گرانی کاغذ گرفته تا مشکلات توزیع و فروش آثارشان. وظیفه ما به عنوان دست‌‌اندرکاران رسانه‌‌ای این است که با برگزاری چنین نشست‌هایی، دست‌کم یادی از آن‌ها کرده باشیم.

سعیدی درباره محتوای «دانشنامه ورزش و تمرین» توضیح داد: زمانی که کتاب را به دست می‌گیرید، تشویق می‌شوید که تا انتها آن ‌را مطالعه کنید. مطالب این اثر در عین جامع بودن، خلاصه و برگزیده‌‌اند و هر کسی در هر سنی با توانایی و استعدادش، برداشتی از این کتاب دارد و معتقدم چنین اثری باید در هر کتابخانه‌ای وجود داشته باشد و این کتاب تنها مختص ورزشکاران نیست.

در ادامه نشست نورعلی خواجوند، مترجم اثر، با اشاره به این‌که فراگیر بودن این اثر دلیل قبول کردن ترجمه آن بوده است، افزود: زمانی که ترجمه کتاب به پایان رسید، در نظر داشتیم که آن‌را با نام «ورزش و تمرین» روانه بازار نشر کنیم اما با بررسی‌ شرایط بازار نشر متوجه شدیم که امکان دارد از این اثر با چنین نامی استقبال چندانی نشود و با توجه به دامنه وسیع اطلاعات کتاب، نام دانشنامه ورزش و تمرین را انتخاب کردیم.

سپس امیر اشراقی، منتقد کتاب، ضمن اشاره به آشنایی طولانی مدت خودش با خواجوند، توضیح داد: دانشنامه ورزش و تمرین اثری قابل تقدیر به شمار می‌آید که فرهنگ ورود علم به عرصه ورزش را باب کرده است.

وی درباره نقاط ضعف این اثر مکتوب ورزشی گفت: در این کتاب رعایت اصول ترجمه مدنظر قرار نگرفته و ترجمه در قسمت‌هایی شبیه تدوین شده است. همچنین عکس‌هایی که به انضمام مطالب کتاب آورده شده‌اند هم اغلب ایرانی‌اند و باید گفت که این اثر نه کاملاً بومی شده نه کار ترجمه‌اش به صورت دقیقی انجام شده است. همچنین باید اذعان داشت که این کتاب ویراستاری خوبی نشده و چشم سوم در آن غایب است.

سعیدی در پاسخ به این مساله گفت: درست است که متن کتاب عاری از اشتباه نیست اما از آن‌جایی که این اثر یک دانشنامه است، نیازی به ویرایش فنی موجود در کتاب‌های علمی-تخصصی ندارد و ویراستار در این‌گونه آثار تنها باید اشتباهات حروفچینی و نگارشی را برطرف کند. 

خواجوند هم در این باره توضیح داد: مجبور شدیم برخی از عکس‌های کتاب را بومی کنیم، چرا که در غیر این صورت مجوز انتشار به دانشنامه ورزش و تمرین داده نمی‌شد اما تا جایی که مقدور بود، سعی کردیم حفظ امانت کنیم. در واقع، این کتاب دربرگیرنده شش فصل بود و بخشی از آن‌‌ را که مربوط به حوزه فرهنگ کشور انگلستان بود، حذف کردیم.

وی با اشاره به مباحث روانشناختی کتاب، افزود: در بخش مقدمه کتاب نوشتیم که برخی ورزشکاران به لحاظ فیزیولوژی به اشباع می‌رسند و انگار برای قهرمانی از نظر روانی دچار افت می‌شوند. در علم روانشناسی نظریه‌ای وجود دارد که از آن به «U» وارونه تعبیر می‌‌شود و مبین این است که انگیزش تا اندازه‌ای سبب رشد عملکرد ورزشکاران می‌شود ولی اگر از آن بگذرد، تئوری فاجعه رخ می‌دهد.

مترجم دانشنامه ورزش و تمرین اضافه کرد: اگر مبحث آمادگی جسمانی در ورزش قهرمانی 70 درصد مطرح باشد، مقوله آمادگی روانی هم 30 درصد از آمادگی ورزشکاران را به خود اختصاص می‌دهد.

در ادامه نشست، سعیدی درباره راهکار صحیح الگوبرداری تیم‌های فوتبال باشگاهی ایران از تیم‌های اروپایی در جذب بازیکنان نام‌دار، پرسشی را مطرح کرد که خواجوند در پاسخ گفت: یکی از اعضای هیات مدیره باشگاه پرسپولیس سال گذشته به من گفت که برای بستن تیم در نظر داریم دو بازیکن سپاهان را جذب کنیم اما من با این مساله مخالف بودم. چون این جابه‌جایی منفعتی برای دو باشگاه نداشت. متاسفانه اکنون علم جایگاهی در باشگاه‌داری فوتبال ایران ندارد و مسایل مادی حرف اول دنیای ورزش و به ویژه فوتبال را می‌زند. 

اشراقی هم در این باره توضیح داد: تیم بزرگی مانند پرسپولیس سال گذشته از نبودن تناسب تیمی ضربه خورد. این تیم در جذب بازیکن عملکرد مطلوبی داشت اما در به خدمت گرفتن متخصصان ورزشی و سرپرست، موفق نبود و این مساله باعث شد تا خروجی مثبتی نداشته باشد. 

وی با اشاره به ارزش‌های علمی بالای دانشنامه ورزش و تمرین  گفت: ‌عنوان دانشنامه برای این اثر بسیار مناسب است و به اعتقاد من چنین کتابی می‌تواند به مدت یک دهه مرجع دانشگاهیان باشد. 

در ادامه خواجوند ضمن انتقاد از سطح علمی پایین برخی مربیان ایرانی،‌ گفت: متاسفانه برخی مربیان در رشته خود هم مطالعه چندانی ندارند و با این اوضاع نباید انتظار رشد و شکوفایی ورزش کشورمان را داشته باشیم. نداشتن اطلاعات کافی هم باعث درجا زدن ورزشکاران می‌شود و هم امکان صدمه دیدن آن‌ها را زیاد می‌کند. 

وی که مکتوبات متعددی را درباره داروهای ورزشی و مضرات استفاده نادرست از آن‌ها را ترجمه کرده است، افزود: متاسفانه به تازگی شاهد رواج مصرف دارو میان ورزشکاران برخی رشته‌هاییم. متاسفانه برخی فروشندگان این دارو‌ها تنها به جنبه‌های مالی نگاه می‌کنند و تا وقتی که نگاه علمی به این مسایل نداشته باشیم، با چنین مشکلاتی روبه‌رو خواهیم بود. 

در ادامه، دبیر نشست با اشاره به طرح روی جلد کتاب، از قرار دادن تصویر «یوسین بولت» قهرمان جاماییکایی دوهای 100 متر و 200 متر المپیک روی جلد این کتاب، آن هم با اندازه‌ای بسیار بزرگ در کنار نامدارن المپیکی ایران انتقاد کرد و افزود: شایسته‌تر بود به جای سریع‌ترین مرد جهان، تصویر یکی از قهرمانان کشورمان کنار دیگر چهره‌های ورزشی ایران که تصویرشان روی جلد به چشم می‌خورد، قرار گیرد که این مساله باعث قدردانی از قهرمانان داخلی هم صورت می‌گرفت یا این‌که با توجه به ترجمه بودن این اثر، فقط از یک تصویر خارجی مانند همین تصویر یوسین بولت استفاده می‌شد.

اشراقی هم ضمن بیان این‌که کشورمان به تازگی وارد مرحله تولید علم ورزشی شده است، تشریح کرد: خوشبختانه آثار ورزشی، بازار و مخاطبشان را پیدا کرده‌اند و در صورتی که ناشران به سمت تالیف هم پیش بروند، علم ورزش در ایران توسعه بیشتری پیدا می‌کند. 

منتقد کتاب‌های ورزشی در توضیح ضرورت تهییج  انگیزشی ورزشکاران گفت:‌ تصویری از دیوید بکام در کتاب منتشر شد‌ه است که به خوبی بازگوکننده اهمیت ایجاد انگیزش بین بازیکنان یک تیم است. بکام این توانایی را داشت که به همه تماشاگران ورزشگاه اولدترافورد(ورزشگاه خانگی تیم منچستریونایتد انگلیس) انگیزه تشویق تیمش را بدهد. 

وی همچنین گفت: یکی از معایب کتاب این است که به ورزش پرطرفداری مانند فوتبال توجه چندانی نداشته است. این ورزش هم می‌توانست عنوان بخش ویژه‌ای را به خود اختصاص دهد و هم این‌‌که می‌شد از فوتبال مثال‌هایی را برای تشریح مطالب فصل‌های مختلف کتاب آورد. 

در پایان جلسه سعیدی با بیان این‌که به خاطر انتشار چنین اثری می‌توان به اصالت ناشر پی‌برد، افزود: باید این نکته را هم گفت که طرح روی جلد کتاب واقعاً برازنده یک اثر ورزشی است و اگر از آن انتقاد کردیم، به لحاظ جنبه‌های بومی بود. ورزش هرچه دارد، از دایره علم و پژوهش است و برانگیختی مطرح شده در این کتاب از جنس برانگیختن بازیکنان فوتبال کشورمان توسط برخی مربیان در داخل رختکن تیم‌هایشان بین دو نیمه بازی نیست! اگر چهره‌ای مانند حمید سوریان، قهرمان نامدار کشتی فرنگی ایران و جهان، به موفقیت‌های متعدد می‌رسد، این را مدیون فرمول‌های علمی و تغذیه و پژوهش‌های ورزش است. متاسفانه هنوز هم شاهدیم که از نویسنده‌ و مترجمی مانند حمیدرضا صدر در برنامه‌های ورزشی صدا و سیما به عنوان کارشناس یاد می‌شود و انگار کسی نمی‌داند که وی نویسنده و مترجم است. 

کتاب دانشنامه ورزش و تمرین اثر پال بیشل، جان تایلر و اندر سیبسون با ترجمه نورعلی خواجوند و زهرا درویش‌نژاد با شمارگان 1000 نسخه، در 302 صفحه و به بهای 25 هزار تومان از سوی نشر ورزش منتشر شده است.